Kripto para sektöründe özellikle boğa sezonlarında adından sıkça söz ettiren korku ve açgözlülük endeksi, yatırımcıların özellikle incelemeye önem verdiği, piyasadaki yatırımcıların hareketlerinden yola çıkarak piyasanın geleceğini tahmin etmekte kullandıkları indikatördür.
Bu yazımızda bu indikatörün ne olduğunu ve yatırımcıların bu indikatörü yatırımlarında nasıl kullanabileceğini veya yorumlayabileceğini açıklayacağız, şimdi gelin hızlıca başlayalım.
Korku ve Açgözlülük Endeksi Nedir?
Korku ve açgözlülük endeksi aslında duygusal bir indikatör olarak adlandırılıyor. Bunun da sebebi yatırımcıların örneğin kripto para sektörüne olan açlık ve korku gibi duygu durumlarını ifade ediyor olması.
Bu indikatör 0 ile 100 arasında bir puan ile piyasadaki yatırımcıların kripto para sektöründe yatırım yapmaya karşı ne kadar aç veya ne kadar korkulu olduğunu gösteriyor.
İngilizcedeki adıyla fear and greed index olarak geçen bu indikatörün göstergesi eğer 0 ise bu yatırımcıların sektörde yatırım yapmaktan aşırı korktuğunu gösterirken, 100 ise yatırımcıların aşırı açgözlü olduğunu gösteriyor. Kimi zaman da sektörün yatay hareket etmesiyle bu indikatör 50 seviyelerine gelerek nötr bir yaklaşım olduğunu da gösterebiliyor.
Tahmin edebileceğiniz gibi özellikle altcoin sezonu sırasında yatırımcılar piyasadaki coinlerin fiyatı yükselmesine rağmen FOMO yani fırsat kaçırma korkusu yaşadıkları için coinlerin fiyatına bakmadan açgözlü bir şekilde yatırım yapmaya devam ederler.
Bu gibi durumlarda da korku ve açgözlülük endeksi yatırımcılarda açgözlülüğün arttığını gösterir, bu indikatöre göre de aslında yatırımcıların yatırım kararlarını şekillendirmeleri gerekir.
Korku ve Açgözlülük Endeksi Nasıl Hesaplanıyor?
Korku ve açgözlülük endeksinin ne olduğunu açıkladık. Peki ya bu duygusal endeks hangi faktörlere göre hesaplanıyor merak ediyorsanız gelin tek tek inceleyelim.
Piyasa Volatilitesi
Kripto para marketi ne kadar volatil hareket ediyorsa bu durum yatırımcıların aslında duygusal durumunu da gösterir. Örneğin bir coinde ani ve ciddi fiyat düşüşleri yaşanması bu yatırımcıların korku durumunda olduğunu gösterecektir. Nitekim yatırım yaptığı coinin gün içerisinde %30-50 değer kaybettiğini gören yatırımcılar bir korkuyla sahip oldukları coini satmaya eğilimli olacaklardır, bu nedenle volatilite fear and greed indexini hesaplamakta önemli bir faktör.
Market Hacmi
Market hacmi korku ve açgözlülük endeksini hesaplarken göz önünde bulundurulan faktörlerden bir diğeridir. Burada piyasanın 30 gün veya 90 gün içerisinde Market hacminin nasıl değiştiğini inceleyerek yatırımcıların piyasaya karşı duygu durumlarını anlamaya çalışıyorlar.
Örneğin o ay içerisinde piyasanın hacmi arttıysa bu durum yatırımcıların aç gözlü olduğunu veya piyasanın yükseleceğini inandıklarını ve bu nedenle satın alma işlemleri yaptıklarını gösterir.
Sosyal Medya
Sosyal medya korku ve açgözlülük endeksini belirlemede bir diğer önemli faktörlerden birisi. Özellikle X (eski adıyla Twitter) platformunda paylaşılan tweetlerin ve hashtag’ler inceleniyor.
Bunun yanı sıra kullanıcıların Bitcoin ve diğer altcoinler hakkında ne kadar sık tweet attığını analiz ederek yatırımcıların piyasaya karşı olan duyarlılığını belirlemeye çalışıyorlar. Örneğin normalde hakkında çok fazla tweet atılmayan bir proje daha fazla etkileşim almaya başladıysa, bu coine veya projeye karşı bir ilgi olduğunu ve bu da piyasada yatırımcıların açgözlü olabileceğini gösteriyor.
BTC Dominansı
Bitcoin korku endeksi diyebileceğimiz BTC dominansı aslında kripto para piyasasında yatırımcıların duygu durumunu anlamamız için incelememiz gereken ilk şeylerden birisi.
Örneğin Bitcoin dominansı arttığında altcoinlerin fiyatı daha çok baskılanmaktadır, bu da yatırımcıların piyasaya karşı korktuğunu çoğunlukla Bitcoin aldığını gösterir.
Tam tersi bir örnekte eğer Bitcoin dominansı düşmeye başlarsa piyasadaki hacim eğer azalmadıysa yatırımcıların bir boğa sezonu beklentisi olur ve dominans düştüğünde de en iyi altcoinlerin fiyatı yükselmeye başlar.
Korku ve Açgözlülük Endeksi Nasıl Kullanılır?
Korku ve açgözlülük endeksinin ne olduğunu ve nasıl hesaplandığını anlattığımıza göre artık bu indikatörü yatırımcıların nasıl kullanabileceğini anlatmaya başlayabiliriz.
Bu indikatöre göre yatırımcıların piyasaya olan duyarlılığını 100 üzerinden değerlendirildiğinde yatırımcıların eğer piyasaya karşı açgözlü olduğunu görüyorsanız indikatörde bunu aslında bir uyarı olarak düşünebilirsiniz. Nitekim açgözlü olarak adlandırdığımız bu duygu durumu aslında yatırımcıların piyasadan para kazanma beklentilerini gösteriyor.
Herkesin para kazanacağına inandığı ve piyasaya karşı açgözlü olduğu bir durumda tahmin edersiniz ki herkesin kazanması mümkün değildir. Bu nedenle yatırım kararlarınızı korku ve açgözlülük endeksini göz önünde bulundurarak çeşitlendirebilirsiniz.
Örnek vermemiz gerekirse 2017 Aralık ayında Bitcoin belki de en önemli diyebileceğimiz fiyat yükselişini yaşamıştı ve bir Bitcoin 19,498$ değerindeydi. Bu fiyat değerine ulaştıktan sonra BTC fiyatı bir düşüş trendine girdi. Alternative.me’nin korku ve açgözlülük endeksine göre bu indikatör en yüksek açgözlülük puanlarından birisi olan 95’e 1 Aralık 2020 tarihinde ulaştı, tahmin edebileceğiniz gibi 2017’deki ATH sonrası fiyatı 3 bin dolara kadar gerileyen Bitcoin tekrardan 19 bin dolara gelmişti.
Koronavirüs pandemisi nedeniyle kripto para piyasasında bir bol sezonu yaşanmış olsa da ilk başta pandemi açıklanmadan önce 1 Aralık 2020 ile Ocak 2021 tarihleri arasında Bitcoin fiyatı yeni yükselişler yaşarken korku ve açgözlülük endeksi de 90 puanın üstündeydi. Ancak 22 Ocak 2021’de pandemi açıklanması sonrası bu indikatör 40’a kadar geriledi ve yatırımcıların piyasaya karşı korku beslediğini göstermekteydi. Bu tarihte yine Bitcoin önemli bir fiyat düşüşü yaşadı.
Bu iki örnekten de anlayabileceğiniz üzere korku ve açgözlülük endeksi yatırımcılara dikkatli ol diyen bir indikatördür. Bu indikatöre göz atarak piyasanın gelecek hareketlerini tahmin edebilirsiniz. İndikatörde ani bir düşüş yatırımcıların ayı sezonu beklentisinde olduğunu gösterirken, indikatörün 55 ve üzeri bir puana çıkması yatırımcıların boğa sezonu beklentisinde olduğunu gösterebilir.
Korku ve açgözlülük endeksinde karşılaşacağınız sayıların anlamlarını aşağıda hazırladığımız tablodan inceleyebilirsiniz.
Korku ve Açgözlülük Endeksi Puanı
Duyarlılık
0-24
Aşırı Korku
25-44
Korku
45-55
Nötr
56-75
Açgözlülük
76-100
Aşırı Açgözlülük
Korku ve Açgözlülük Endeksi – Tarihsel Analizi
Korku ve açgözlülük endeksinde karşılaştığımız puanların hangi anlamlara geldiğini söyledik, bu puanlara bakarak yatırımcıların veya analizlerin yatırım veya al sat işlemlerini şekillendirdiğinden bahsetmiştik. Peki ya geçmişte bu endekse göre neler yaşanmış gelin inceleyelim.
En yakın örnekten başlayalım 5 Mart 2024’te Bitcoin yeni en yüksek fiyat değeri olan 69 bin dolara ulaştı. Bu tarihte korku ve açgözlülük endeksi 90 puana ulaşmıştı. Çok geçmeden 13 Mart 2024’te de Bitcoin yeni bir fiyat yükselişi yaşayarak 73 bin dolar değerine ulaştı ve bu tarihte de endeks 81 puanı gösteriyordu.
Ancak bu tarihlerden sonra özellikle Nisan ayında korku ve açgözlülük endeksi 57 puana kadar geriledi, genel olarak 2024 senesine baktığımızda da bu endeksin en düşük puanının 6 Ağustos 2024 tarihinde 17 puanda olduğunu görüyoruz.
2024 senesine yeni bir fiyat yükselişi ile başlayan Bitcoin Ağustos ayında 49 bin dolara kadar gerileyerek 20 bin dolardan fazla bir fiyat düşüşü yakaladı. 17 puan da yatırımcıların piyasaya karşı ne kadar korku beslediklerini gösterir bir nitelikte.
Korku ve açgözlülük endeksi piyasada fiyatlar yükseldiğinde yükseliyor düştüğünde de düşüyor diyebilirsiniz, bu nedenle uzman yatırımcılar genellikle eğer bu indikatör yatırımcıların piyasadan çok korktuğunu gösteriyorsa yatırım yapmak için doğru zamandır diye bahsederler.
Örneğin 6 Ağustos 2024’teki aşırı korku durumundayken 49 bin dolardan Bitcoin alan bir yatırımcı 4 ay sonra yani Aralık ayında Bitcoin 100 bin dolara ulaştığında iyi bir kâr elde etmiş diyebiliriz.
Yine benzer şekilde uzmanlar eğer fear and greed index aşırı açgözlülük gösteriyorsa bunu piyasadan çıkış zamanı olarak yorumlarlar.
Korku ve Açgözlülük Endeksi Faydaları
Yazımız boyunca Bitcoin korku endeksi olarak adlandırılan BTC dominansı ve genel hatlarıyla korku ve açgözlülük endeksini nasıl kullanabileceğinizden ve faydalarından bahsetmeye çalıştık.
Ancak bu faydalara daha kısa bir şekilde bakmamız gerekirse şu şekilde özetleyebiliriz:
Eğer kripto para piyasasında yeni bir yatırımcıysanız ve piyasayı daha iyi analiz etmek istiyorsanız korku ve açgözlülük endeksi yatırım yapmadan önce inceleyebileceğiniz ve diğer yatırımcıların piyasaya karşı beklentilerini yorumlamanızda yardımcı olabilecek bir araçtır diyebiliriz.
Korku ve Açgözlülük Endeksi – Özet
Korku ve açgözlülük endeksi kripto para piyasasında yatırımcıların piyasaya karşı olan duygu durumunu veya duyarlılığını gösteren bir indikatördür. Yazımız boyunca bu indikatörün ne olduğundan ve nasıl hesaplandığını açıklamanın yanı sıra yatırımcılar tarafından nasıl yorumlanabileceğini, yatırım yaparken nasıl kullanılabileceğini açıklamaya çalıştık.
Yazımızda da bahsettiğimiz üzere çeşitli faktörler göz önünde bulundurarak hesaplanan fear and greed index, yatırımcıların piyasadaki trendleri ve gidişatı yorumlamalarına yardımcı olmakta.
Ancak yine de yeni yatırımcılar için hatırlatmak isteriz, her ne kadar bu endeks iyi bir yorumlama aracı olsa da piyasada tek bir indikatöre bakarak yatırım kararları almamalısınız. Bu indikatörün yanı sıra teknik ve temel analiz de yaparak daha az riskli yatırımlar yapabilirsiniz.