FDV, bir kripto para projesinin değerini dolaşımdaki tüm tokenler dikkate alınarak belirler. Yatırımcılar bunu genellikle projenin gelecekteki potansiyelini ölçmek için kullanır. Peki tam olarak FDV nedir ve neden önemlidir?
Business 2 Community olarak hazırladığımız bu rehberde FDV nedir, neden önemlidir sorularında detaylıca yanıt vereceğiz. Bunu yaparken akıllarda karmaşa oluşturan FDV-piyasa değeri farkından da bahsedeceğiz.
FDV Nedir, Neden Önemlidir?
FDV nedir sorusuna yanıt vermeden önce bunun yatırımcılar için önemine değinelim. FDV, herhangi bir kripto para projesinin potansiyel değerine dair uzun vadeli bir görünüm sağlar. Dolayısıyla yatırımcılar tarafından dikkate alınan bir husustur. Tokenin arzı arttığında talep ve arz koşulları dengelenebilir. Fakat arz, değişiklik göstermeyen bir talebe karşı arttığında yeni tokenler toplam piyasa değerini düşüreceği için fiyatta da token başına düşüş meydana gelecektir. Bu sebeple FDV’yi anlamak, yatırımcıların bu tür durumları daha erken öngörmelerine ve bilinçli kararlar almalarına yardımcı olur.
FDV’nin önemini anladığımıza göre şimdi FDV nedir sorusuna geçiş yapabiliriz. FDV (Fully Diluted Valuation) veya Türkçe anlamıyla Tamamen Seyreltilmiş Değer, kripto para projelerinde ya da geleneksel finansal enstrümanlarda olabilecek potansiyel piyasa değerini ölçmeye yarar. Bu metrikte çalışma prensibi yalnızca dolaşımdaki tokenleri değil aynı zamanda staking ve madencilik gibi gelecekte çıkarılabilecek tokenleri de dikkate alır. Bu da hata payını minimuma indirir ve kripto paranın maksimum potansiyeline yönelik tahmin oluşturur.
Kriptoda Tamamen Seyreltilmiş Değer (FDV) Nasıl Hesaplanır?
Öncelikle akıllardaki soru işaretini bir kenara bırakmak için piyasa değeri ve FDV arasındaki farkı anlatalım. Bir tokenin piyasa değerini hesaplamak için token fiyatı ile dolaşımdaki arzı birbiriyle çarparız. Yani dolaşımda 1 milyon token varsa ve fiyat da birim başına 1 dolarsa eğer piyasa değeri 1 milyon dolardır. Ayrıca bkz: Dolaşımdaki Arz ve Toplam Arz Arasındaki Fark Nedir?
FDV’de ise bu durum çok farklı olabilir. Tamamen seyreltilmiş değer, token fiyatı ile tokenin toplam arzının çarpılmasıyla bulunur. Yani bu sayede projenin tüm tokenlerinin piyasaya sürülmesi durumunda oluşabilecek maksimum seviye hesaplanır. İkisi arasındaki en büyük fark piyasa değerinin mevcut değerlemeyi göstermesi, FDV’nin ise gelecekteki potansiyel değerini göstermesidir. Bu uzun yıllardır geleneksel piyasalarda da kullanılan yöntemlerden birisidir.
Bu hesaplamayı yaparken yeni tokenlerin üretilmesi ya da tokenlerin dolaşımdan kaldırılması -yakılarak- (bkz: Coin yakmak nedir?) gibi etkenleri de göz önünde bulundurmak gerekir. Her iki senaryoda da FDV’de büyük değişiklikler olacaktır. Ayrıca bilinmelidir ki FDV, kripto para projesinin tüm tokenlerinin dolaşımda olduğu senaryo düşünülerek hesaplanan toplam değerdir. FDV’nin hesaplanmasına bir örnek daha vermek gerekirse bir kripto paranın fiyatının 10$ olduğunu ve toplam arzının 100 milyon token olduğunu varsayalım. Bu proje için tamamen seyreltilmiş değer 1 milyar $ olacaktır.
Yüksek FDV’li Projeler Güvenilir mi?
FDV nedir sorusuna yanıt verdiğimize göre sıra, yüksek FDV oranlı projelerin güvenilir olup olmadığına geldi. Kripto sektöründeki bazı projeler halihazırda çok yakın geçmişte piyasaya sürüldüğü için milyar dolarlık FDV değerleriyle karşımıza çıkabilir. Özellikle son yıllarda herkesin yakından tanıyacağı SUI ve Aptos gibi projeler, piyasaya giriş yaptığı anda yüksek FDV oranlarıyla da gündem olmuştu.
Şimdi ise yüksek FDV projelerinin güvenilirliğini sorgulayalım. Öncelikle söylemek gerekir ki yüksek FDV her zaman kötüye işaret etmez. Bazı projelerde teknik altyapının güçlü olması, geliştirici ekibin kalitesi ve projenin topluluğu gibi sağlam nedenler FDV’nin yüksek olmasını sağlar. Bununla birlikte PR çalışmaları ve agresif token alımları gibi nedenlerden ötürü FDV’nin artması da bir ihtimaldir.
Yüksek FDV’li Projelerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yüksek FDV’li projelerde dikkat edilmesi gereken birkaç hususa değinelim. Öncelikle rehberimizin üst kısımlarında FDV’nin projenin gelecekteki potansiyel değerini belirttiğinden bahsetmiştik. Fakat yatırımcılar için önemli olan şey bu değerden ziyade bu değere ne kadar hızlı ulaşacağıdır. Zira hiç kimse hedefine 100 yıl sonra ulaşması beklenen bir kripto para projesine yatırım yapmaz. Eğer proje henüz hiçbir ürün üretmemiş ise ve çok yeniyse yüksek FDV’den korkmak yanlış olmayacaktır.
Geçmişte token yatırımı yapanların bileceği üzere projeler tarafından yatırımcılarla tokenomi ve yol haritası gibi bazı datalar paylaşılır. Eğer projenin yol haritası ve token ekonomisi -dağılımı- şeffaflıktan çok uzaksa ve profesyonel yönetilmiyorsa dikkat etmek gerekir. Tüm bunların yüksek FDV ile bir araya gelmesi ise oldukça risklidir.
Özet – FDV Nedir?
Business 2 Community olarak hazırladığımız bu rehberde FDV nedir sorusuna detaylı yanıt verdik. Kriptoda tamamen seyreltilmiş değer, bir projenin gelecekteki potansiyel maksimum piyasa değerini yansıtır. Bu metrik sayesinde yatırımcılar geleceğe yönelik daha net projeksiyonlarla yatırım yapabilirler.
Projenin yüksek FDV’ye sahip olması hem iyi hem de kötü anlam taşıyabilir. Köklü, projesi sağlam ve yatırımcılara güven veren bir proje için yüksek FDV itici güçtür. Fakat yeni ve belirsiz projelerdeki yüksek FDV’den kaçınmak çok önemli olabilir. Sadece bu metrik kullanılarak yatırım kararı almak yanlış olacaktır. En doğrusu FDV’yi yatırım kararı almadan önce göz atılması gereken bir kriter olarak görmektir. Böylece yatırım kararlarınızı daha sağlam zeminde değerlendirmiş ve geleceğe yönelik daha net hedefler belirlemiş olursunuz. Bu da kripto para gibi riskli bir alanda riskleri minimize, getirileri ise maksimize etmenizi sağlar.