Herhangi bir yazılım bilgisi olmadan bir web sitesine sahip olmak isteyenlerin başvurduğu CMS (İçerik Yönetim Sistemi) sistemlerinin başında WordPress geliyor. Peki basit bir kullanıma sahip olan ve günümüz internet siteleri büyük bölümünde kullanılan WordPress nedir?
Business 2 Community olarak bu yazımızda sizler için WordPress’e dair merak edilenleri, WordPress nedir, ne işe yarar, nasıl kullanılır gibi soruların cevaplarını derledik. Hazırsanız başlayalım…
WordPress Nedir, Ne Zaman Kurulmuştur?
WordPress Nedir: WordPress, kullanıcıların kendi internet sitesini ya da blogunu oluşturabilmesini sağlayan en popüler İçerik Yönetim Sistemi (CMS) çözümlerinden biridir. Dünya üzerindeki web sitelerinin yüzde 43.3‘ünün altyapısını WordPress oluşturmaktadır.
Biraz daha teknik bir açıklama yapılacak olursa, GPLv2 lisansı altında lisanslanmış açık kaynaklı bir içerik yönetim sistemi olarak çalışır, yani herkes WordPress yazılımını ücretsiz olarak kullanabilir veya değiştirebilir.
Ayrıca eklentileri sayesinde kullanıcıların ihtiyaçlarına kolaylıkla cevap verebilmektedir. SEO çalışmalarını artıracak eklentilerden sitenin güvenliğini sağlayacak eklentilere kadar geniş bir yelpazeyi kullanıcılarına sunmaktadır.
2003 yılında yılında Matt Mullenweg ve Mike Little’ın bir araya gelerek ortaya çıkardığı proje, temelde b2 yazılımına yazılımına dayanan yeni bir yazılım (fork) oluşturmayı hedeflemişti. WordPress ismi, Mullenweg’in arkadaşı Christine Selleck tarafından önerilmişti.
WordPress Nedir, Ne İşe Yarar?
WordPress nedir sorusuna bir başka şekilde yanıtlayacak olursak; WordPress, PHP ve MySQL tabanlı, GPL (Genel Kamu Lisansı) ile lisanslanmış, açık kaynak kodlu bir içerik yönetim sistemi yazılımıdır. Başlangıçta bir blog platformu olarak ortaya çıkan WordPress, günümüzde haber siteleri, emlak portalları, ilan siteleri, e-ticaret platformları ve kurumsal web siteleri gibi farklı projeler için kullanılabilecek geniş bir yelpazeye sahiptir.
Temel olarak, WordPress yazı ve sayfa oluşturma mantığına dayanır. Bu sayede kısa sürede kategoriler ekleyebilir, bu kategorilere ait içerikler oluşturabilir; ayrıca hakkımda, çalışmalarım, iletişim gibi sayfalar tasarlayabilirsiniz. Medya dosyaları (resim, video, belge vb.) ekleyebilir ve ziyaretçileriniz yazılarınıza yorum yapabilir. Bunlar, eklenti kullanılmadan temel düzeydeki özelliklerindendir.
WordPress’in sunduğu temalar ve eklentiler sayesinde, bu temel özellikler isteğe göre genişletilebilir. Böylelikle proje daha uygun hale getirilebilir. Örneğin, bir e-ticaret sitesi için gerekli olan ürün kaydı kaydı ve ürünün özelliklerinin oluşturulması gibi ek seçenekler WordPress sistemi üzerine entegre edilebilir.
Güncel sürümleriyle oldukça güvenlidir platformdur. Güvenliğin bir web sitesi için ne kadar kritik olduğunu düşündüğümüzde, WordPress’in bu alandaki beklentileri karşıladığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Sadece güvenlik açısından değil, internet sitesine trafik sağlamakta büyük ihtiyaç duyulan SEO (Search Engine Optimization) açısından da önemli eklentileri bünyesinde barındırmaktadır. SEO eklentileriyle kurulan internet sitesi daha fazla ziyaretçiyi bünyesine çekebilir.
WordPress Hosting Nedir?
WordPress hosting, bir kişinin WordPress ile web sitesi oluşturmak istemesi durumunda, site verilerini barındırdığı hosting hizmetidir. WordPress hostingleri genellikle özel olarak WordPress yazılımı için optimize edilen hosting hizmetleridir.
WordPress Hosting ile Web Hosting’in Farkları
WordPress ile web sitesi oluşturmak isteyenler, farklı hosting seçenekleri arasında seçim yapmak durumundadır. Genellikle ilk karşılaşılan türlerden biri ise web hostingdir. Günümüzde birçok kişi, WordPress hosting ile web hosting arasındaki farkları araştırmaktadır. İki hosting arasındaki farklar ise şu şekildedir:
- Web hosting kullanarak bir internet sitesi oluşturmak isteyenler, veritabanı işlemlerinden otomasyon işlemlerine kadar tüm süreçleri kendileri yapmak zorundadır. Ancak WordPress hosting kullananlar, otomasyon kurulumlarını sadece iki adımda kolayca tamamlayabilirler.
- WordPress hostinglerin içindeki CPU ve RAM özellikleri, web hostinglere göre daha yüksektir. Yani özetle, WordPress hosting kullanarak bir internet sitesi açtığınızda, sitenizin daha hızlı çalışmasını sağlayabilirsiniz.
- WordPress hostinglerde internet sitelerinin günlük yedekleri otomatik olarak alınırken, web hostinglerde yedekler belirli aralıklarla alınmaktadır.
- WordPress hosting paketleri, birçok eklentiyle birlikte gelir. SEO eklentileri, mail eklentileri ve e-ticaret eklentileri bu plug-inlerin başında gelir. Ancak web hosting kullananlar, bu eklentileri tek tek kendileri eklemelidir.
- Ön bellek problemlerini çözmek için WordPress hostinglerde özel yazılımlar bulunmaktadır.
- WordPress hosting paketlerinde SSL sertifikaları yer alırken, web hosting kullananlar bunları ayrı olarak satın almalıdır.
- CDN hizmeti WordPress hostingler içinde ücretsiz olarak sunulmaktadır.
WordPress Hangi Yazılım Dilini Kullanıyor?
WordPress, birçok diğer açık kaynak kodlu içerik yönetim sistemi gibi PHP programlama dilini temel alır. Bununla birlikte, bu dil üzerinde özgün bir çerçeve oluşturarak kendine özgü bir altyapı oluşturmuştur. PHP, temelde arka uç yani backend yazılımını oluşturur. Tasarım açısından, yani ön uç kısmında ise diğer web siteleri gibi HTML, JS ve CSS kullanılır. Özetle WordPress’te kullanılan diller şunlardır:
- PHP
- HTML
- CSS
- JS
WordPress.org ile WordPress.com Arasındaki Farklar Nelerdir?
WordPress nedir dediğimizde aslında akla iki farklı WordPress yapısı gelmektedir. Bunlardan biri “org” uzantılı, diğeri ise “com” uzantılı olan versiyonudur.
WordPress.com ve WordPress.org arasında bazı temel farklar vardır. Bu farkları bilerek sistemi kullanmak önemlidir. İki farklı yapıya sahip olan WordPress.com ve WordPress.org arasındaki farklar kısaca şöyledir:
- Domain Farkı
WordPress.com ile açılan web siteleri genellikle “siteadresi.wordpress.com” şeklinde subdomain olarak oluşturulur. Bu durum, site isminin neden WordPress.com ile bittiğini açıklar. WordPress.org ise kendi hosting’inizde ve alan adınızla çalışır.
- Tema ve Eklenti Çeşitliliği
WordPress.com’da sınırlı sayıda tema seçeneği sunulurken, WordPress.org’da binlerce tema ve eklenti mevcuttur. Bu geniş seçenek yelpazesi, WordPress.org’u daha esnek ve özelleştirilebilir hale getirir.
- Reklamlar ve Para Kazanma
WordPress.org’da kendi reklamlarınızı veya reklam ağlarınızı kullanabilirsiniz. WordPress.com ücretsiz planlarda kendi reklamlarını yapar ve ücretli planlarla reklamları kaldırabilir veya kendi reklamlarınızı ekleyebilirsiniz.
- İçerik Güvencesi
WordPress.org’da barındırılan içerikler kullanıcılara bir teminat sunar. Ödeme yapıldığı için içeriklerin güvenliği daha sağlamdır. WordPress.com’da ise sunucular beklenmedik bir zamanda kapatılabilir, bu da içerik kaybına neden olabilir.
- Kullanıcı Amaçlarına Uygunluk
WordPress.com, ticari olmayan ve reklam geliri elde etmeyi düşünmeyen kullanıcılar için uygundur. WordPress.org ise profesyoneller ve gelir elde etmek isteyenler için daha uygundur.
Sonuç olarak, tercih edilen platform kullanıcının ihtiyaçlarına ve hedeflerine bağlıdır. WordPress.com ücretsiz ve basit bir başlangıç yapmak isteyenler için uygunken, WordPress.org daha fazla özelleştirme ve gelir potansiyeli sunar.
WordPress Nasıl Kurulur?
Dünyanın en popüler içerik yönetim sistemi olan WordPress nedir ve ne işe yarar sorularını açıkladıktan sonra şimdi kurulumuna geçelim.
WordPress’in kurulum aşamaları da oldukça basittir. Aşağıdaki adımlar WordPress kurulumu konusunda size yardımcı olacaktır.
Otomatik Yükleyici ile WordPress Kurulumu
WordPress kurulumuna geçmeden önce wordpress.org sayfasındaki “WordPress edin” butonuna tıklayıp WordPress dosyasını indirmek gerekiyor.
Domain (Alan Adı) ve Hosting Seçimi
WordPress dosyasını indirdikten sonra ilk şey domain yani alan adı sahip olmaktır. Alan adı, web sitesinin adresidir (örneğin: www.isminiz.com). Uygun olan alan adı kayıt servisinden uygun alınır. Ardından da bir hosting hizmeti seçerek web sitesinin dosyalarını barındıracak bir sunucu temin edilir.
Web hosting, web sitesinin tüm dosyalarının (HTML, CSS, JavaScript, resimler, videolar vb.) ve veritabanını (içerik, kullanıcı bilgileri, ayarlar vb.) barındırıldığı hizmettir. WordPress için özel olarak tasarlanmış WordPress hosting hizmeti, sitenin ihtiyaçlarına özel olarak yapılandırılmış ve en iyi performansı almasını sağlayan çözümdür. Bu hizmeti kullanarak WordPress’in potansiyelinden en iyi şekilde yararlanılır.
Hosting’e WordPress Dosyasını Yükleme
WordPress kurulum işlemlerine geçmek için öncelikle web hosting servisine giriş yapmak gerekir. Bu kısımda “Ürün ve Hizmetler” bölümünde satın alınan hosting paketi görüntülenecektir. Yanında “Yönet” tuşuna basarak hosting’in yönetimine geçilecektir. Açılan sayfada “cPanel” seçeneğine tıklayarak cPanel’e ulaşılabilinir.
“Dosya Yöneticisi”ne giriş yapılır ve indirilen WordPress dosyasını yüklenir. Bu yüklemeyi hosting dizininde bulunan “public_html” içerisine gerçekleştirilir.
Not: İndirilen WordPress dosyasının içinde “wordpress” adında bir klasör bulunmaktadır. Bu nedenle, dosya önce bilgisayara çıkarılmalı, ardından bu klasördeki içerikleri zipleyenerek yüklenmelidir. Aksi takdirde dosyalar, hosting’te “wordpress” klasörüne çıkartılır ve site “www.alandiniz.com/wordpress” şeklinde çalışmasına sebep olur.
“Yükle” butonuna tıklayıp, indirilen WordPress dosyası zip halinde hosting’e yüklenir. Yükleme tamamlandıktan sonra yüklenen zip dosyası sağ tık> extract (çıkar) talimatıyla çıkarılır. Böylelikle WordPress dosyası hosting’e yüklenmiş olur.
FTP ile WordPress Kurulumu
FTP (File Transfer Protocol), bilgisayarlar arasında dosya transferi yapmak için kullanılan bir protokoldür. Bu protokol sayesinde, bilgisayardaki WordPress dosyalarını hosting hizmetine gönderebilirsiniz.
Eğer FTP aracılığıyla yükleme yapmak isteniyorsa, bir FTP programına ihtiyaç duyulur. En yaygın kullanılan FTP programlarından biri FileZilla’dır.
NOT: FTP bağlantısı sağlayabilmek için, genellikle sunucu adı, kullanıcı adı ve parola gibi FTP bilgilerine ihtiyaç vardır. Bu bilgiler genellikle hosting sağlayıcısı tarafından size sağlanır. Ancak bu bilgilere sahip değilseniz, cPanel üzerinden FTP hesabı oluşturabilirsiniz.
FTP hesabı oluşturmak için şu adımları izlenmelidir:
cPanel’e giriş yapın ve “FTP Hesapları” bölümüne gidin.
“FTP Hesabı Ekle” seçeneğine tıklayarak gerekli bilgileri doldurun ve “FTP Hesabı Oluştur” butonuna tıklayarak FTP hesabınızı oluşturun.
- Oturum Açma: FTP bağlantısı sırasında kullanılacak olan kullanıcı adı bilgisi.
- Etki Alanı: Bağlanılacak olan domain bilgisi.
- Dizin: Hosting içindeki bağlanılacak dizin bilgisi (örneğin, “www” veya “public_html” dizini).
Daha sonra FileZilla veya tercih edilen FTP programını açarak, sağlanan bağlantı bilgileri ile sunucunuza bağlanın.
FTP bağlantısı sağlandıktan sonra, programın arayüzünde bilgisayar bir tarafta, hosting diğer tarafta görülecektir. Dosyaları sürükle bırak yapılarak, yüklemek istenen dosyalar hosting’e gönderildikten sonra, dosya yükleme işlemini tamamlanır.
Bu şekilde FTP aracılığıyla dosyalarınızı hosting hizmetinize yükleyebilirsiniz.
WordPress Veritabanı Oluşturma
cPanel üzerinden WordPress’inizi bağlayacağınız bir veritabanı oluşturma adımları:
MySQL Veritabanı Oluşturma:
- cPanel’e giriş yapın ve “MySQL Veritabanları” bölümüne gidin.
- “Yeni Veritabanı Oluştur” seçeneğine tıklayarak bir veritabanı ismi belirleyin ve “Veritabanı Oluştur” butonuna tıklayın.
Kullanıcı Oluşturma:
- Aynı sayfada, “Yeni Kullanıcı Ekle” bölümünde bir kullanıcı adı ve parola belirleyin.
- Parola belirlerken, “Şifre Oluşturucu” seçeneğini kullanmanızı ve oluşturulan parolayı bir yere not almanızı öneririm. Bu bilgiler kurulum aşamasında gerekecektir.
- “Kullanıcı Oluştur” butonuna tıklayarak kullanıcıyı oluşturun.
Veritabanına Kullanıcı Ekleme:
- Aynı sayfada, “Veritabanları Kullanıcısı Ekleme” bölümünde oluşturduğunuz veritabanı adını ve oluşturduğunuz veritabanı kullanıcısını seçin.
Ardından açılan ekranda “Tüm Ayrıcalıklar” kutucuğunu işaretleyerek “Değişiklikleri Uygula” butonuna tıklıyoruz. Artık WordPress’iniz için bir veritabanı oluşturulmuş ve bu veritabanına bir kullanıcı eklenmiş durumda. Bu bilgileri not almayı unutmayın, çünkü WordPress kurulumu sırasında ihtiyacınız olacak.
WordPress Kurulumunu Tamamlama
WordPress kurulumunun tamamlanması için gereken son adımlar da şu şekildedir:
Tarayıcıda Domaini Girin:
Tarayıcınızda yeni bir sekme açın ve alan adınızı yazın. Eğer her şey doğru yapılmışsa, aşağıdaki ekran çıkacaktır:
Veritabanı Bilgilerini Girin:
- “Veritabanı ismi” kısmına önceden oluşturduğunuz veritabanının adını girin.
- “Kullanıcı adı” kısmına veritabanı için oluşturduğunuz kullanıcı adını ekleyin.
- “Parola” kısmına önce belirlediğiniz ve not aldığınız parolayı yazın.
- “Veritabanı sunucusu” genellikle “localhost” olarak kalır çünkü veritabanı ve dosyalar aynı sunucuda bulunuyor.
- “Tablo ön eki” kısmını değiştirmek istemiyorsanız, varsayılan olarak bırakabilirsiniz.
- Son olarak “Gönder” butonuna tıklayarak devam edin.
WordPress Kurulumunu Çalıştırın:
WordPress, girdiğiniz veritabanı bilgilerini kontrol edecektir. Başarılı bir bağlantı sağlandıktan sonra “Kurulumu Çalıştır” butonuna tıklayın.
Site Bilgilerini Girin:
“Site Başlığı” kısmına sitenizin adını yazın (örneğin; “WPSİTE”).
“Kullanıcı Adı”, “Parola” ve “E-posta Adresi” kısımlarına yönetim paneline giriş yaparken kullanacağınız bilgileri girin.
WordPress Kurulumu Tamamlayın:
Artık WordPress siteniz başarıyla kuruldu. “Giriş” butonuna tıklayarak yönetici paneline giriş yapabilirsiniz.
Artık yönetici paneline giriş yaparak içeriği düzenleyebilir, tema ve eklentiler ekleyebilirsiniz.
WordPress Nasıl Kullanılır?
Kullanıcılarına kolay bir kullanım sunan WordPress için başlangıç seviyesinde kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Kullanıcı paneline giriş yaptıktan sonra:
- Dashboard (Yönetici Paneli)
Giriş yaptığınızda, yönetici panelini göreceksiniz. Burada sitenizin tüm ayarlarını yönetebilirsiniz.
- Yazılar Oluşturma
Sol menüde “Yazılar” sekmesine gidin. “Yeni Ekle” butonuna tıklayarak yeni bir yazı oluşturabilirsiniz. Başlık ve içerik ekleyip, ardından “Yayımla” butonuna tıklayarak yayınlayabilirsiniz.
- Sayfalar Oluşturma
Sol menüde “Sayfalar” sekmesine gidin. “Yeni Ekle” butonuyla yeni bir sayfa oluşturun. Bu, sabit içeriklerinizi (hakkımızda, iletişim, vb.) oluşturmanız için kullanılır.
- Tema Seçimi
Sol menüde “Görünüm > Temalar” sekmesine gidin. Buradan sitenizin tasarımını değiştirebileceğiniz temaları seçin veya yeni bir tema yükleyin.
- Eklenti Eklemek
Sol menüde “Eklentiler > Yeni Ekle” sekmesine gidin. Buradan ihtiyacınıza göre eklentileri arayarak veya yükleyerek siteye ekleyebilirsiniz (SEO, galeriler, güvenlik eklentileri, vb.).
- Menü Ayarları
Sol menüde “Görünüm > Menüler” sekmesine gidin. Burada site menüsünü özelleştirebilirsiniz. Yeni sayfalar veya kategoriler ekleyebilirsiniz.
- Ayarlar ve Genel Seçenekler
Sol menüde “Ayarlar” sekmesine gidin. Burada site başlığı, açıklama, dil seçenekleri, permalinks (URL yapıları) gibi temel ayarları yapabilirsiniz.
WordPress Alternatifi Olan Diğer CMS’ler
WorPress’e alternatif olarak ücretli ve ücretsiz olarak seçenekler mevcuttur.
Eğer ücretsiz bir alternatifi arıyorsanız, odaklanmanız gereken iki ana seçenek bulunmaktadır. Birincisi, yayın platformları; ikincisi ise ücretsiz hazır sağlayıcılar. Yayın platformları genellikle kendi adınıza ücretsiz olarak yazılarınızı ve içeriklerinizi paylaşabileceğiniz platformlardır. Bu alanlarda genellikle yazılı içeriklerinizi yayınlayabilirsiniz.
Herhangi bir hosting hizmetine sahip olmadan kullanabileceğiniz ücretsiz içerik yönetim sistemleri şunlardır:
- Medium: 2012’de kurulan Medium ilk başlarda Twitter/X’teki 140 karakter sınırını aşmak için insanların kurduğu bir sistemdi. Günümüzde ise tamamen blog yazılan bir platformdur.
- Blogger: Blogger, isminden de anlaşılacağı gibi blog yazmanıza imkân tanıyan bir içerik yönetim sistemidir. Bu platform, Google tarafından ücretsiz olarak sunulmaktadır. Hızlı bir şekilde çalışan bu sistemi kullanmak için bir Gmail hesabı oluşturmanız ve Blogger sitesine giriş yaparak “Blog Oluştur” seçeneğine tıklamanız yeterlidir.
Ücretsiz sistemlerin yanı sıra ücretli alternatifler de bulunmaktadır:
- Joomla: Çevrimiçi uygulamalar ve web siteleri oluşturmanıza imkân tanıyan bir içerik yönetim sistemidir. Açık kaynaklı ve ödüllü bir CMS olarak bilinir.
- Drupal: WordPress gibi oldukça popüler bir içerik yönetim sistemidir. Birçok büyük dernek, devlet kurumu, organizasyon ve bireyler tarafından tercih edilmektedir.
- Ghost: WordPress’in blog sistemi için bir alternatif olabilir. Basit bir içerik yönetim sistemi olan Ghost, web sitenize benzersiz özellikler eklemek için belki uygun değil; ancak içerik ve SEO odaklı çalışmak istiyorsanız rahatlıkla kullanabilirsiniz.
- Grav: Yüksek hızlı performans sunan, modern ve açık kaynaklı bir CMS olarak öne çıkar. Hızlı, basit ve son derece esnek bir yapıya sahiptir. Grav, diğer CMS’lerin aksine herhangi bir veritabanına ihtiyaç duymaz. Sadece ZIP dosyasını açarak kurulum yapabilirsiniz.
- WebsiteBaker: Özellikle geliştiriciler ve tasarımcılar için mükemmel bir alternatif sunar. Basit arayüzü sayesinde XHTML, CSS ve Jquery dillerini kullanarak özel görünümlü tasarımlarınızı kolayca oluşturmanızı sağlar.
WordPress Nedir? – Özet
Business 2 Community olarak bu yazımızda WordPress nedir, ne işe yarar gibi soruların cevabını vermeye çalıştık. Özetleyecek olursak; WordPress, web siteleri oluşturmak ve yönetmek için kullanılan popüler bir içerik yönetim sistemidir (Content Management System – CMS).
Açık kaynaklı bir yazılım olan WordPress, kullanıcıların web sitelerini kolayca oluşturmasına, yönetmesine ve içerik eklemesine olanak tanır.
Kullanıcılarına kullanım kolaylığı, geniş tema ve eklenti kütüphanesi, kolayca özelleştirme, mobil dostu internet sitesi, güvenlik içerik yönetimi gibi pek çok özelliği sunmaktadır. Bu nedenlerden ötürü WordPress web sitesi oluşturmada en popüler ve etkili yollardan birisidir.
Ayrıca bkz: A’dan Z’ye Blog Yazarak Para Kazanma Rehberi