Okul döneminin yaklaşmasıyla okula hazırlık süreci hız kazanmaya başladı. Günümüz eğitim sisteminde başarılı olmak, verimli ders çalışma tekniklerini benimsemekten geçer. Çoğu öğrenci, yüksek notlar elde etmenin çalışmakla mümkün olmadığından bahseder. Öğrencilerin ders dışında da ders içeriğinin bir kısmını kendi başlarına öğrenmeleri gerekir.
Öğrenciler, bilgileri akıllarında tutmak için etkili yöntemlere ihtiyaç duyar. Araştırmalar, birçok öğrencinin verimli ders çalışma tekniklerinden habersiz olduğunu ortaya koydu.
Başarılı bir öğrenme deneyimi için verimli ders çalışma teknikleri gerekir. Teknikler, öğrencilerin bilgiyi derinlemesine kavramalarını sağlar. Doğru bir şekilde kullanılırsa kalıcı öğrenme gerçekleşir. Sınavlarda daha başarılı sonuçlar elde edilir.
Yazımızda, en verimli ders çalışma tekniklerini inceleyeceğiz. Öğrencilerin akademik hedeflerine ulaşmalarını kolaylaştıracak, bilimsel verilere dayanan bazı ipuçları da vereceğiz.
1. Verimli Ders Çalışma Tekniğiyle Öğrenme Stilini Belirle
Her bireyin öğrenme süreci kendisine özgüdür. Öğrenme stilleri, kişinin bilgiyi kavrama ve hatırlama biçimlerini yansıtır. Bir kişi görsel öğrenme stilini benimserken diğeri, işitsel ve kinestetik öğrenme stilline sahip olabilir.
Üç temel öğrenme stili tanımlanır. Görsel öğrenme sitilini benimseyenler, konuları resim, grafik ve şekillerle daha iyi kavrar. İşitsel öğrenme stiline sahip olanlarsa duydukları bilgiyi daha iyi anlama eğilimindedir. Kinestetik öğrenenlerse fiziksel deneyim ve pratik uygulamalar yoluyla öğrenmeyi tercih eder. Temel öğrenme stillerinin kombinasyonları da vardır. Bazı bireyler, görsel ve işitsel öğrenme stillerini bir arada kullanır. Ders çalışma programlarını her iki stilden faydalanarak oluştururlar.
Kendi öğrenme stilinizi merak ediyorsanız internette bulabileceğiniz çeşitli testler vardır. Testleri tamamlayarak öğrenme stilinizi belirleyebilirsiniz. Geçmiş deneyimlerinizden faydalanmak ve günlük öğrenme alışkanlıklarınızı gözlemlemek de yardımcı olur.
2. Hedeflerini Belirle
Öğrenme sürecinin en önemli adımlarından biri, net hedefler belirlemektir. Hedefler, bireylerin çalışma motivasyonunu anlamalarına yardımcı olur. Uzun ve kısa vadeli hedefler koymak, öğrencilerin odaklanmasını sağlar. Amaç edinmeden ders çalışmaya başlamak, sonucu geciktirir.
Kendinize istediğiniz bölüm ve üniversiteyi kazanmak gibi uzak hedefler koyabilirsiniz. Sonraki sınavdan yüksek not almak gibi daha kısa vadeli hedefler de koyabilirsiniz. Ders çalışmaya başlamadan, hangi konuların çalışılması gerektiğini belirlemek, kısa vadeli hedeflere örnektir. Verimli ders çalışma programı hazırlamaya çalışın. Çeşitli uygulamalardan faydalanın.
3. Zaman Yönetimini Yaparak Verimli Ders Çalışma Yöntemleri
Zaman yönetiminin etkili bir şekilde yapılması, verimli ders çalışma sürecinin önemli elementlerinden biridir. Zamanı etkili şekilde kullanmak, ders çalışma zamanlarıyla kişisel yaşam arasındaki dengeyi sağlar. Zamanı planlamak için günlük, haftalık ve aylık programlar oluşturun. Ders çalışma ve dinlenme arasındaki dengeyi kurun.
Verimli ders çalışma programı oluşturmak için çalışılacak konuları, günlere ve saatlere paylaştırın. Ders çalışma programı hazırlarken gerçekçi hedefler koyun. Bir günde daha fazla iş hedeflemek, panik ve stresi artırır. Konsantrasyon kaybına neden olur.
4. Zamanı Etkili Kullanma Yolu: Pomodoro Tekniği
Pomodoro Tekniği, zamanı etkili kullanarak verimliliği artırmayı hedefler. Odaklanmayı geliştirmek için kullanılan zaman yönetimi tekniğidir. Tekniğin iki temel amacı vardır. Belirli bir süre boyunca kesintisiz olarak bir şeye odaklanmak ve sürenin sonunda mola vererek zihni dinlendirmek. Çoğu eğitmene göre en verimli ders çalışma tekniklerinden biridir.
Pomodoro Tekniği uygulaması şöyledir: Bir görev ve hedef belirlenir. 25 dakika boyunca o göreve odaklanılır. Süre, pomodoro olarak adlandırılır. Süre bittiğinde 5 dakikalık kısa bir mola verilir. Döngü 4 kez tekrarlanır. 4 pomodoronun ardından yaklaşık 20-30 dakikalık daha uzun bir mola verilir. Hafta bittiğine pomodorolarınıza göz atıp haftanın nasıl geçtiğini değerlendirebilirsiniz. MEB’in hazırladığı verimli ders çalışma kontrol listesini doldurarak değerlendirme yapabilirsiniz.
Teknik, zihninizin konsantrasyonunu artırmayı amaçlar. Çevrenizdeki dikkat dağıtan faktörleri göz önünde bulundurduğumuzda Pomodoro Tekniği adeta süper güçtür. Verimli ders çalışma saatleri oluşturmak, Pomodoro Tekniği’nin kullanımıyla mümkün hâle gelir.
25 dakikadan daha uzun çalışma süresine ihtiyaç duyuyorsanız, daha uzun pomodorolar planlayın. Pomodoro süresi dolduğunda, sosyal medyaya geçiş yapmamaya çalışın. Mümkünse ayağa kalkıp kısa bir egzersiz yapın. Bir şeyler araştırın ve pencereden dışarıyı izleyin.
5. Ders Çalışırken Kendini Öğretmen Gibi Hisset
Materyali kendi kelimelerinizle açıklamaya çalışın. Bunu bir çalışma grubunda, bir çalışma partneriyle ve kendi başınıza yapabilirsiniz. Materyali yüksek sesle söylemek, kafanızın karıştığı ve bilgiye ihtiyaç duyduğunuz yerleri gösterir. Bilgiyi aklınızda daha kolay tutmanıza yardımcı olur.
Materyali açıklarken tıpkı bir öğretmenin yaptığı gibi örnekler kullanın. Kavramlar arasında bağlantılar kurmaya çalışın. Bunu elinizdeki notlarınızla yapmanızda sakınca yoktur. İlk başta materyali açıklamak için notlarınıza güvenmeniz gerekir. Sonunda notlarınız olmadan da açıklamaya çalışmalısınız.
Öğretmen gibi düşünmek için kendinize test hazırlamak da verimli ders çalışma tekniklerinden biridir. Öğretmeninizin hangi noktaları öğrenmenizi istediğini düşünün. Kendi kendinizi test etmek, bilgilerinizi pekiştirmeye yardımcı olur. Ders çalışma programı hazırlayarak bilgilerinizi her an gözden geçirebilirsiniz.
Bilemediğiniz soruları belirleyip bu sorulara eğilmek de öğrenme sürecini pekiştirir. Cevaplarınızı yüksek sesle ifade etmek, bilgileri aklınızda tutmanızı sağlar. Gereken yerlerde gereken düzeltmeler yapmanıza yardımcı olur. Teknik derslerde örnek problemleri çözerek adım adım açıklamak da etkili bir yöntemdir. Zorlandığınız sorunları tekrar tekrar çözebilirsiniz. Yaklaşım, zihni aktif tutarak hafızayı güçlendirir.
6. Verimli Ders Çalışma Tekniğiyle Not Almanın Gücünü Fark Et
Ders sırasında not almak, öğrenme sürecini güçlendiren bir tekniktir. Not almak, bilgilerin uzun süreli bellekte saklanmasına yardımcı olur. Notlar alarak çalışın ve düzenli aralıklarla tekrar edin.
Not almak sadece bilgiyi kaydetmekle kalmaz. Öğrencinin konuyu daha iyi anlamasına da yardımcı olur. Ders bittiğinde notları düzenleme ve özetleme stratejileri kullanın. Bilgiyi basitleştirmek için akış şemaları ve zihin haritaları yöntemleri kullanın.
Yapılan çalışmalar, notların düzenli aralıklarla tekrarının verimli ders çalışma programındaki önemini gözler önüne serer. Düzenli aralıklarla tekrar etmek, serbest geri getirme adı verilen bir bellek güçlendirme tekniğidir. Öğrendiğiniz konuları ilk kez öğrendiğinizde, birkaç saat ve gün içinde tekrar edin. Daha uzun aralıklarla tekrar yapmaya devam edin.
Bazı araştırmalar, uyumadan notların okunmasının, bilginin daha kalıcı hâle getirilmesinde etkili olduğunu söyler. Yöntem, “uyku öncesi tekrar” olarak adlandırılır. Uyumadan belleğin güçlendirilmesine yardımcı olur. Uyku sırasında beyin, öğrenilen bilgileri işler. Bilgilerin uzun süreli bellekte depolanmasına katkı sağlar.
7. Leitner Sistemi ile Bilgiyi Kalıcı Hâle Getir
Leitner Sistemi, bilgilerinizi zaman içinde unutma olasılığını azaltır. Alman psikolog Sebastian Leitner tarafından geliştirilen sistem, en verimli ders çalışma tekniklerinden biridir. Dil öğrenme, formül öğrenme ve bellek gerektiren konular için popülerdir. Yöntem, kartlar ve not kağıtları kullanılarak öğrenme materyalinin düzenli tekrarlanmasını sağlar.
Leitner Sistemi Nasıl Çalışır?
Leitner Sistemi, bir dizi kart kullanarak çalışır. Her bir kart, öğrenilmesi gereken bilgi ve kavramı içerir. İşte sistemin adımları:
Kutu Düzeni: Leitner Sistemi, 3 ve 5 kutu/seviye içerir.
Kartların İlerlemesi: Başlangıçta tüm kartlar ilk kutuda bulunur. Öğrenci, kartları çalışmaya başlar.
Kart İnceleme: Her kartı inceleyin. Kartı doğru hatırlarsanız, bir sonraki seviyeye (kutuya) taşıyın. Yanlış hatırlarsanız, aynı seviyede (aynı kutuda) tutun.
Tekrar Zamanlaması: Kartlar yeni seviyelere taşındıkça, tekrarlamaların zamanlaması değişir. İlk kutudaki kartlar daha sık tekrarlanırken, son kutudaki kartlar daha az sık tekrarlanır.
Başarıya Ulaşma: Kartlar doğru hatırlanıp son kutuya taşındığında öğrenci konuyu başarıyla öğrenir.
Leitner Sistemi için kaç günde bir tekrar yapacağınızı kendiniz belirleyin. İlk tekrarı 1 gün sonra belirleyip, ikinci tekrarı 2 gün sonrasında yapın. Fiziksel kartlar kullanmanıza gerek yoktur. İnternette bu yöntemle ilgili uygulamalar bulabilirsiniz.
8. Okuduklarınızı Daha İyi Anlamanızı Sağlayacak Teknik: AS30
AS3O Tekniği, öğrencilerin okuduklarını daha iyi anlaması için geliştirilmiş bir ders çalışma yöntemidir. En verimli ders çalışma tekniklerinden biri olarak bilinir. AS30 Tekniği için aşağıdaki adımlar izlenilmelidir.
1. Araştır: Ders kitabını karıştırırken, çalışmanız gereken konu içinde sizi cezbeden başlıkları, görselleri ve önemli notları yakalayın. Anlık notlar, asıl kavramları yakalamanızı sağlar.
2. Soru Yaz: Öğrenmeyi pekiştirmenin en iyi yollarından biri de sorular sormaktır. Burada devreye ‘Soru Yaz’ girer. Önceki adımda seçtiğiniz kavramlarla ilgili sorular hazırlayın. Bir köşeye bu soruları yazın.
3. Oku: Kitabı elinize alın ve okumaya başlayın. Okurken yazdığınız soruları zihninizde canlandırın. Cevapları bulmak için yolculuğa çıkmış bir bilim insanı gibi okuyun.
4. Oluşturun: Okuma tamamlandığında, geriye dönüp sorularınıza cevaplar bulun. Ana hatları hatırlayın. Yazdığınız soruları unutmayın. ‘Oluşturun’ aşamasında bilgiyi kendi iç dünyanızda şekillendirin.
5. Yavaşlayın: Son adımdaysa oluşturduğunuz sorulara bir keçi gibi yavaşça yaklaşın. Sorularınıza tekrar cevaplar oluşturmaya çalışın. Cevaplar eksikse ve karışıksa, hemen kaynaklara dönün.
Unutmayın! ‘Soru Yaz’ aşamasından sonra tüm adımları kâğıt kaleme dokunmadan gerçekleştirmelisiniz. Bu, zihinsel bir jimnastik gibidir. Öğrenmeyi daha kalıcı hâle getirir.
9. Verimli Ders Çalışma Yöntemini Engelleyen Faktörleri Ortadan Kaldır
Ders çalışma programı yaparken, aşmanız gereken engelleri tanımak ve ortadan kaldırmak büyük önem taşır. Verimli ders çalışmayı engelleyen fiziksel faktörler, kaygı ve stres gibi psikolojik faktörler vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Fiziksel Faktörler
· Yetersiz Uyku: Yorgunluk çalışma verimini düşürür. Yeterli uykunun zihinsel performansı artırdığı bilinir.
· Çalışma Ortamı: Çalışma ortamının ihtiyaçlarınıza dönük olmaması ders çalışma verimliliğini düşürür. Sessiz, düzenli ve motive eden bir ortam oluşturmaya dikkat edin. Ders çalışmak için gerekli araç gereçleri ortamda bulundurduğunuzdan emin olun. Ders çalışma esnasında gereksiz kesintileri önler.
· Beslenme ve Hidrasyon: Sağlıksız beslenme, aşırı açlık/tokluk ve yetersiz su alımı, beyin fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek ders çalışmayı zorlaştırır.
· Sağlık Sorunları: Fiziksel rahatsızlıklar, ağrılar ve hastalıklar, ders çalışmayı zorlaştırır.
Verimli Ders Çalışmayı Engelleyen Psikolojik Faktörler
· Motivasyon Eksikliği: Ders çalışma sürecine yönelik düşük motivasyon, öğrenmeyi engeller. Başarıya odaklanmaya çalışarak hedefler belirlemek motivasyonu artırır.
· Anksiyete ve Stres: Aşırı stres, korku ve anksiyete; dikkat dağınıklığına, bellek sorunlarına ve etkili öğrenmeye engeldir. Derin nefes alma teknikleri kullanarak duygusal dengeyi sağlayın.
· Özgüven Sorunları: Düşük özgüven ve başarısızlık korkusu, öğrencinin ders çalışma konusundaki inancını sarsar.
· Prokrastinasyon: İşleri ertelemek zaman yönetimini zorlaştırır. Bu, ders çalışmayı engeller.
· Dikkat Dağınıklığı: Teknoloji, sosyal medya ve dikkat dağıtıcı faktörler, odaklanmayı zorlaştırır. Çalışma sırasında bu faktörleri sınırlayın. Telefonunuzu sessize almak iyi bir yöntemdir.
Başarılı bir öğrenme deneyimi yaratmak için, engelleyici faktörlerin farkında olmak gerekir. Faktörleri kaldırmak için uygun önlemleri almalısınız.
10. Kendinizi Ödüllendirin
Ders çalışma süreci bazı öğrenciler için zorlu bir süreçtir. Yoğun çaba harcamak, bilgiyi sindirmek ve yeni konuları öğrenmek emek ister. Hedeflerinize ulaştığınızda, elde ettiğiniz tatmin duygusu ise eşsizdir. Verimli ders çalışma tekniklerini kullanıp kendinizi ödüllendirin. Ödüllerin tadını çıkarmak, ders çalışma konusunda motive edici bir etkiye sahiptir.
Zorlu sınavı başarıyla geçtiğinizde, kendinize küçük bir hediye almak ve hoşlandığınız bir etkinlik yapmak başarının değerini anlamanıza sağlar. Ders çalışma sürecini yönetmek için küçük hedefler belirleyin. Her bir hedefi başarıyla tamamladığınızda kendinizi ödüllendirin. Büyük ve uzun vadeli hedefleri ulaşılabilir kılın. Konuyu başarıyla öğrendiğinizde en sevdiğiniz atıştırmalığı yemek ve kısa kahve molası vermek kendinizi şımartmanızı sağlar.
Sonuç
Öğrenciler için verimli ders çalışma teknikleri, başarılı bir öğrenme deneyimi için kritik öneme sahiptir. Teknikler arasında öğrenme stilinizi belirleme, hedef koyma, zamanı etkili yönetme ve Pomodoro Tekniği gibi yöntemler yer alır. Yazı sayesinde zaman yönetimi stratejilerini kullanma, not alma ve ödüllendirme konularını detaylı inceleyebilirsiniz. Fiziksel ve psikolojik faktörleri tanıyarak engelleyici unsurları ortadan kaldırmak da başarılı ders çalışmanın önemli bileşenleridir. Tekniklerin uygulanması, öğrencilere kalıcı öğrenme ve başarılı sonuçlar elde etme fırsatı sunar.