İnsan Kaynakları Ne İş Yapar? Görev ve Sorumlulukları

İnsan kaynakları, şirket içerisindeki insan kaynağını organize eden ve yöneten çok yönlü bir disiplindir. İK departmanı aynı zamanda şirketin iş süreçlerini, işleyişini kontrol eden ve planlayan departmandır. Departmanın genel görev tanımı şirkette çalışan personellerle ilgili gereken tüm süreci yönetmektir. Tüm bunların ışığında peki insan kaynakları uzmanı ne iş yapar, sorumlulukları nelerdir?

Birbirine en sık karıştırılan fakat görev tanımı itibarıyla büyük farklılıklar içeren insan kaynakları ile personel yönetimi tamamen bağımsızdır. Personel yönetiminde şirket çalışanları yalnızca bir maliyet girdisi ve çıktısı olarak görülürken durum insan kaynaklarında daha farklıdır. Gelin insan kaynakları uzmanı ne iş yapar ve departmanın sorumluluklarını birlikte inceleyelim.

İnsan Kaynaklarının Hedefleri Nelerdir?

İnsan kaynakları departmanı hem şirket içi işleyişi sağlamak ve operasyonel süreçleri yönetmek için hem de personellerin gelişimine katkıda bulunmak için çeşitli hedeflere sahiptir. Buna göre hem insan kaynakları görev, yetki ve sorumlulukları hem de hedefleri inceleyelim:

1. Toplumsal hedefler: İnsan kaynaklarının ilk hedefi hem şirketin hem de çalışanların etik ve sosyal ihtiyaçlarına ya da sorunlarına cevap veren önlemler üretilmesidir. Bir şirketin en büyük kaynağı olan insan kaynağının şirket içi ya da şirket dışı sosyal ihtiyaçlarına yanıt verilir.
2. Örgütsel hedefler: Şirketin etkinliğini sağlamasına yardımcı olan önlemler alınır. Şirket içi işleyişe ve gereksinimlere bağlı olarak belirli bir pozisyon için doğru sayıda çalışanın işe alma süreçlerini kapsar. Bunun yanı sıra şirket içi eğitim ve seminerler düzenlenir.
3. İşlevsel hedefler: İnsan kaynakları departmanının disiplinlerarası bir bütün olarak şirket içerisinde planlı ve sistematik çalışmasını sağlamaya yarayan yönergeler hazırlanır.
4. Kişisel hedefler: Motivasyonu üst seviyede tutmak için her çalışanın kişisel hedeflerini desteklemek için kullanılacak kaynaklar ayrılır. Bu kaynaklar büyük ölçüde eğitim ve kariyer gelişimi için fırsat sunsa da çalışanın memnuniyetini etkileyecek hedeflerini de kapsar.

İnsan kaynakları departmanı şirket içerisinde çalışanlarla hep dirsek temasında olarak hem şirket içi hem de şirket dışı sosyal ihtiyaçları karşılamakla yükümlüdür. Bu sayede çalışanın motivasyonu yüksek tutulur ve şirkete daha faydalı olması sağlanır.

Yaygın bir anlayışın da benimsediğine göre insan işgücü bir organizasyon ve kuruluşun edinebileceği en değerli ve önemli varlıktır. Bu nedenle insan kaynakları departmanı da yetenekli ve yeterliliğe sahip olmalıdır. İnsan kaynakları yönetimi görev tanımına göre şirket içi işgücü için tüm pozisyonlara personel bulma, işe alma, eğitim verme ve optimize etme sorumluluklarına sahiptir. İnsan kaynakları departmanının diğer sorumlulukları şöyledir:

• Personelin işe alım ve mülakat süreçlerinin planlanması ve gerçekleştirilmesi
• Şirket içi çalışanların performans değerlendirmesinin yapılması, çalışanların gelişiminin artırılması için önlem ve aksiyonların alınması
• Şirket içi personellere pozisyonlarıyla, şirketin içerisinde bulunduğu sektörle ya da farklı alanlarla ilgili zorunlu eğitim ve sürekli gelişim fırsatı sağlanması
• Çalışanların tüm şikâyetlerinin dinlenmesi ve çözüm için aksiyon alınması
• Şirket içerisinde üst düzey yöneticiler ve paydaşlarla doğrudan bağlantı kurulması
• Şirket içi işleyişin ve düzenin aksamaması adına proaktif işyeri kültürünün korunması

İnsan Kaynakları Maaşı Ne Kadar?

Bir şirketin en önemli departmanlarından biri olan insan kaynakları maaşı da merak edilen konulardan biridir. Kariyer.net’te insan kaynakları departmanında çalışan bini aşkın personelin katıldığı anket verileriyle oluşturulan maaş skalası aşağıdaki gibidir:

Özel sektörde değişen iş koşulları ve maaş skalası insan kaynakları departmanı çalışanlarının maaşlarında da farklılığa yol açar. Buna göre sektör ortalamasının 13.570₺ olduğu söylenebilir. Fakat daha deneyimli ve iş ilişkileri kuvvetli personel ve uzmanların gittikçe en yüksek maaş seviyesine yaklaştığı görülür. İnsan kaynakları ne iş yapar sorusunun ardından en çok merak edilen maaş konusuna da yanıt verdik.

İnsan Kaynakları Rol ve Unvanları

İnsan kaynakları da tıpkı her departmanda olduğu gibi farklı rol ve unvandaki personellerden oluşur. Buna göre insan kaynakları görev, yetki ve sorumlulukları da değişiklik gösterir. Kurumsal işletmelerde en sık karşılaşılan insan kaynakları departmanı ünvanları aşağıdaki gibidir:

• Kıdemli İK Müdürü
• İK Yöneticisi
• Bordro Yöneticisi
• İK Analisti
• İK Asistanı
• İşe Alım Müdürü
• Yetenek Edinim Yöneticisi
• İK Danışmanı
• İK İşveren Uzmanı
• İK Koordinatörü
• İK Uzmanı
• İK Yönetici Asistanı
• İnsan ve Kültür Uzmanı
• İç İletişim Uzmanı
• Çalışan Deneyimi Uzmanı

Her biri spesifik alanda şirketin işleyişi için önemli bir çark görevi gören insan kaynakları departmanı yukarıdaki pozisyonlardan oluşur. Bir şirkette insan kaynakları departmanında çalışmaya başlamak için atılması gereken adımlar bellidir. Öncelikle şirketin insan kaynakları alanında ihtiyaç duyduğu pozisyona göre açılan ilanlara başvuru yapmak gerekir.

Üst düzey şirketler insan kaynakları departmanlarında yukarıdaki gibi detaylı iş bölümüne sahip kişileri çalıştırır. Böylece şirket içerisindeki işleyiş ve faaliyetler aksamaz. Bunun şirket özelinde bir diğer faydası da çalışanların motivasyonunun artırılması ile ortaya çıkan yüksek performans artışıdır.

İnsan Kaynakları Departmanında Kimler Çalışır?

İnsan kaynakları departmanı, personel çeşitliliği bakımından bir şirketteki en komplike birimler arasında yer alır. Şirket büyümeye ve gelişmeye devam ettikçe insan kaynaklarına yapılan yatırım da artırılır. Bunun temel nedeni şirketin büyümesinde etkisi olan iç disiplin ve işleyişin aynı profesyonellikte sağlanmasıdır. Tüm bunlar yaşanırken insan kaynakları departmanında çalışan personel sayısında da artış yaşanır.

İnsan kaynakları yönetimine değer veren kurumsal ve büyük şirketlerde sık görülen durum bir şirketin işe alım dışında da İK alanında kendini göstermesidir. Bu noktada spesifik bir örnek vermek gerekirse işe alım sürecinde insan kaynakları uzmanının yanında işe alım personeli de yer alır. Adayın işe alım sürecini bizzat kendisi yönetir. Bu nedenle insan kaynakları departmanı spesifik durumlarda o durumla ilgili deneyime ve tecrübeye sahip personelleri barındırır.

İnsan kaynakları uzmanının yanı sıra şirket içerisinde aktif olarak stajyer ve çeşitli departmanların yöneticileri de bulunabilir. Bunun yanı sıra kariyer koçu ve yönetim koçu gibi farklı ihtiyaçlar da bulunur. Şirket farklı alanlarda genişliyor ve büyüyorsa farklı insan kaynakları çalışanlarına da ihtiyaç duyar. Özetle insan kaynakları yalnızca tek bir uzman ile yönetilemeyecek derinlikteki alanlardan biridir.

İnsan kaynakları ne iş yapar sorusuna ve sistemin işleyişine yanıt verdikten sonra bu mesleği edinmek için öğrencilerin hangi bölüme gitmesi gerektiğine yanıt verelim. Üniversitelerin İnsan Kaynakları Yönetimi bölümüne ilişkin detaylı bilgilerle devam edelim.

İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü Nedir?

İnsan kaynakları yönetimi çeşitli kamu kurumları ya da özel sektörde iş gücünü doğru kullanmak ve olduğundan verimli hale getirmek için gerçekleştirilen çalışmaların tümüne verilen addır.

Her geçen gün globalleşmeye devam eden dünyada rekabet ticari alanda da yoğun şekilde yaşanır. Bu nedenle şirketlerin stratejik hatalara imza atmaması ve işe alımlarda en doğru adayları tercih etmesi önem arz eder. Tam bu noktada İnsan Kaynakları Yönetimi bölümü devreye girer. Bölüm mezunları, tüm gereksinimleri karşılayan, nitelikli ve işe uygun personellerin alım organizasyonlarını gerçekleştirecek alanında uzman kişilerdir.

Bölüm mezunları yalnızca işe alımda görev almayıp şirketin kaynaklarından en yüksek faydayı ve verimi sağlama, insan gücünü ve zamanı organize etme gibi spesifik alanlarda da etkin rol oynar.

İnsan Kaynakları Yönetimi bölümünden mezun olan kişiler şirketlerin yönetim kadrolarında; ücret yönetimi, işe alım süreci, idari yükümlülükler, performans takibi, tahakkuk ve planlama işlemlerinden sorumludur. Bilhassa üretim ve hizmet sektöründeki bir şirkette görev yapan insan kaynakları çalışanları; personelin ücret pusulası, disiplin süreçleri, işe giriş-çıkışı ve çalışma disiplini gibi konuları takip eder.

İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü Dersleri

İnsan Kaynakları Yönetimi hem lisans hem de önlisans şeklinde alınabilir. Eğitimi 2 yıllık alan öğrencilerin 120 AKTS, 4 yıllık alacak öğrencilerin de 240 AKTS’yi tamamlayarak mezun olmaları mümkündür. Önlisans bölümü İnsan Kaynakları Yönetimi bölümü öğrencilerinin 30 günlük zorunlu staj yapması gereklidir. Lisans eğitimi eşit ağırlık puan türüyle öğrenci alımı gerçekleştirir. İnsan Kaynakları Yönetimi bölüm dersleri aşağıdaki gibidir:

• İnsan Kaynakları Yönetimi
• Muhasebe İlkeleri 1-2
• Çalışma Psikolojisi
• İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku
• İletişim Bilgisi
• Yönetim ve Organizasyon
• Genel Ekonomi
• Eğitim Geliştirme ve Kariyer Yönetimi
• Küresel Siyasete Giriş
• Performans Yönetimi
• Hukukun Temel Kavramları
• Ücret ve Ödül Yönetimi
• Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri
• Davranış Bilimlerine Giriş
• Belge Yönetimi ve Ofis Uygulamaları
• İşe Alım ve Eğitim Süreçleri

Öğrenciler öğrenim süresi boyunca yukarıdaki temel derslerden sorumludur. Bu derslerin yanı sıra bölümün seçmeli dersleri de aşağıdaki gibidir:

• Dosyalama ve Arşivleme Teknikleri
• Yaratıcılık ve Girişimcilik
• Eleştirel Düşünme
• Temel İngilizce
• Kurumsal Yönetim
• Pazarlama İlkeleri

İnsan Kaynakları Yönetimi Bölümü Nerede Çalışır?

İnsan Kaynakları Yönetimi bölümünden mezun olan öğrenciler hem kamu kurum/kuruluşlarında hem de özel sektörde çalışma imkânına sahiptir. Bölüm mezunlarının kamuda genellikle memur, veri hazırlama ve kontrol işletmeni ya da bilgisayar işletmeni gibi alanlarda görev aldığı görülür. Özel sektörde ise çoğunlukla insan kaynakları departmanlarında görev alınır.

4 yıllık lisans eğitimini İnsan Kaynakları Yönetimi bölümünde tamamlayan öğrenciler akademik bir gelecek planı çizerek yüksek lisans ve sonrasında akademisyenliğe geçiş yapabilir. Bölümden mezun olan kişiler; kamu kurumları, bakanlıklar, endüstri işletmeleri ve üniversitelerde görev alabilir. İnsan Kaynakları Yönetimi mezunu olduktan sonra zamanla ve tecrübeyle; insan kaynakları uzmanı, insan kaynakları sorumlusu ve insan kaynakları müdürü olarak bir üst seviyeye geçilebilir.

İnsan Kaynakları Yönetimi Lisans ve Önlisans Taban Puanları 2023

Türkiye’de bulunan üniversitelerin İnsan Kaynakları Yönetimi Lisans ve Önlisans bölümleri kontenjanları, puan türleri, taban puanları, başarı sıraları da aşağıdaki gibidir.

1. İnsan Kaynakları Yönetimi Lisans

4 yıllık İnsan Kaynakları Yönetimi bölümünde okumayı düşünen kişiler için öne çıkan 5 üniversitenin; kontenjan, puan türü, taban puanı ve başarı sırası aşağıda yer alıyor:

İnsan Kaynakları Yönetimi bölümünün en çok tercih edildiği devlet üniversiteleri yukarıdaki gibidir. En düşük taban puana sahip olan 4 yıllık İnsan Kaynakları Yönetimi 258,755 taban puan ile Alaaddin Keykubat Üniversitesidir. En düşük başarı sırasıyla girilebilen üniversite ise 1.301.519 sıralamayla Gümüşhane Üniversitesi olmuştur. İnsan Kaynakları Yönetimi öğrenci kontenjanı da 82 ile Sakarya Üniversitesine aittir.

2. İnsan Kaynakları Yönetimi Önlisans

2 yıllık İnsan Kaynakları Yönetimi bölümünde okumayı düşünen kişiler için öne çıkan 5 üniversitenin; kontenjan, puan türü, taban puanı ve başarı sırası aşağıda yer alıyor:

İnsan Kaynakları Yönetimi 2 yıllık önlisans olarak incelendiğinde en çok tercih edilen devlet üniversiteleri yukarıdaki gibidir. Bu üniversiteler arasında en düşük taban puan olarak 237,532 puan ile Ordu Üniversitesi gelir. Üniversiteler arasında en düşük başarı sırasında ise 2.303.250 sıralamayla Giresun Üniversitesi gelir. İnsan Kaynakları Yönetimi önlisans programında en yüksek kontenjan 82 ile Manisa Celal Bayar Üniversitesine aittir.

Yukarıdaki tablolarda kullanılan verilerin tamamı YÖK Atlas resmî internet sitesindeki verilerden alınmıştır. Bu veriler 2023 Yükseköğretim Kurumları SInavı yerleştirme sonuçlarına göre elde edilen verileridir.

İnsan Kaynakları Ne İş Yapar? Görev, Yetki ve Sorumlulukları Nelerdir?

HR (Human Resources) -yani- insan kaynakları departmanında çalışan personellerin hem departmana hem şirkete hem de kendilerine karşı bazı sorumlulukları bulunur. Bu noktada insan kaynakları ne iş yapar sorusunun yanıtı merak edilir. Yazı boyunca detaylı şekilde ele aldığımız sorunun yanıtını birlikte inceleyelim.

İnsan Kaynakları Yönetimi bölümünden mezun olan ya da farklı dallardan insan kaynaklarına geçiş yapan kişilerin bazı sorumlulukları bulunur. Her işletme, personel hizmetlerinden sorumlu bir birime sahiptir. İşletmede herhangi bir departmanda eleman açığı olduğunda iş ilanını hazırlayan, görev tanımını yazan ve ilanı veren departman da insan kaynaklarıdır. İnsan kaynakları gelen tüm başvuruları değerlendirir, görüşme sağlar ve uygun adayların işe başlaması sağlanır.

İnsan kaynaklarının bilinen görev tanımı genel itibarıyla bu şekilde olsa da aslında her şey işe alım süreci tamamlandıktan sonra başlar. Öncelikle işe alımına karar verilen personelin resmî prosedürleri yönetilir ve oryantasyonu için planlama yapılır. Oryantasyon; işletmenin fiziksel yapısı, organizasyon şeması ve iş tanımı gibi başlıkları içerisinde bulundurur.

Personele verilen her eğitim, o alanda yetkinliğe sahip bir başka personel ya da eğitmen tarafından verilir. İnsan kaynakları departmanında görev alan kişiler çalışanların meslekî ve kişisel gelişimleri için yıl içerisinde düzenli eğitim faaliyetleri yürütmekten sorumludur. İnsan kaynakları personelleri bunun yanı sıra kendi kişisel ve meslekî gelişimlerini de aksatmadan konferanslara katılır.

İK Departmanı Şirket Çalışanlarını Nasıl Destekler?

Yazının genelinde de bahsettiğimiz üzere insan kaynakları departmanının temel görevi çalışanların desteklenmesidir. Bu destek moral ve motivasyon amaçlı olabilirken eğitim ve kişisel gelişimi de içerir. Peki insan kaynakları çalışanları nasıl destekler ve neler yapar?

İşletmenin sektörü fark etmeksizin çalışanlar her işletme için en değerli ve en büyük varlıktır. Bu nedenle çalışanların mutluluğunu ve işe olan sevgisini korumak şirket için de son derece önemlidir. İnsan kaynaklarının çalışanları nasıl desteklediğini 4 adımda inceleyelim:

1. Kariyer Gelişimi

Her sektörde bazı dönemlerde çalışanların gelecek görmemesi ve durgun hale gelmesi gibi sorunlar yaşanabilir. Bu nedenle şirketler en iyi çalışanlarını işe bağlı tutmak ve motivasyonlarını yükseltmek için kariyer gelişimi planlarını devreye sokar. Kişinin kariyerini ileriye dönük uzun yıllar olacak şekilde planlamak geleceğe olan bakış açısını değiştirir. Profesyoneller aracılığıyla yapılan bu planlar çalışanın motivasyonunda artış sağlar.

2. Sürekli Eğitim

Yine sektör fark etmeksizin çalışanların çalışanların kendini geliştirmesini sağlamak ve buna alan açmak oldukça önemlidir. Bu madde yukarıdaki maddeyle de bağlantılıdır. Kariyer gelişimini sürdürebilmek için çalışanın ilgi alanlarına ya da meslekî gerekliliklerine bağlı olarak eğitim alınır. Eğitim için çalışma programı şirket içi çalışma saatlerine bağlı olarak ayarlanabilir. Bu noktada İK departmanı kişinin yöneticisiyle çalışarak derslere katılma esnekliği sunar.

3. Yöneticilerin Eğitimi

Çalışanların mutluluğunu sağlayan önemli kriterlerden biri de yöneticilerdir. Zira yöneticiler, çalışanların performansını ve mutluluğunu etkileyen önemli kriterlerden biridir. İK departmanı bu noktada yöneticilere yönetim rehberliği ve çeşitli eğitimler sağlamayı tercih eder.

4. Sağlık ve Zindelik

Yaşamın ne getireceği her zaman belirsiz olduğu gibi bu durum şirket hayatını da olumsuz etkiler. Çalışanların mental ya da fiziksel sorunları, hastalıkları ve sayısız probleminin olması normaldir. Bu problemlerin üstesinden gelmesi için çalışanı desteklemek ve gereken esnekliği sağlamak önemlidir. Böylece işe bakış açısı değişeceği gibi çok daha büyük bir motivasyonla geri dönüş yapar.

Yukarıda 4 maddede incelediğimiz gibi insan kaynakları yalnızca işe alım süreçlerinde değil şirketin her alanında faaliyet gösterir. Üst düzey şirketlerin neredeyse tamamı yukarıdaki gibi çalışanlarının ihtiyaç duyduğu alanlarda destek olacak insan kaynakları departmanına sahiptir. Bu durum ilk etapta işgücü ve zaman kaybına neden olsa da sonunda performans artışını beraberinde getirir.

İnsan Kaynaklarında Çalışmak İçin Gerekenler

İnsan kaynakları ne iş yapar sorusuna detaylı cevap verdikten sonra bu işi yapmak ve sektöre girmek isteyen kişilerin hangi gereksinimleri karşılaması gerektiğini inceleyelim. İK sektöründe çalışmak yalnızca İK ile ilgili bölüm mezunu olanlar tarafından rağbet görmüyor. Farklı meslek ve bölümlerdeki kişiler de çoğu zaman insan kaynakları departmanında çalışmak ister. Bu noktada insan kaynaklarında çalışmanın birden fazla yolu olduğu bilinir.

İnsan kaynaklarında çalışmaya başlamak için izlenmesi gereken en doğru yollardan birisi üniversite eğitimi almaktır. Departmanda çalışan kişilerin ağırlıklı olarak İnsan Kaynakları Yönetimi okuduğu görülür. Bu bölümün dışında en çok mezun olunan bölümler Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri şeklinde sıralanır. Lisans eğitimi dışında HR sektöründe çalışmak için eğitim programı ve kurslara yönelmek de bir seçenektir.

Lisansüstü eğitim aşamasında olan kişiler doğrudan İnsan Kaynakları Yönetimi ya da Kariyer Danışmanlığı programlarını tercih edebilir. Bu iki yol dışında da farklı İK eğitimleri bulunur. İnsan kaynakları iş ilanları incelendiğinde genellikle deneyim ve bilgi-birikim aranır. Bunu sağlamak için önlisans, lisans ve yüksek lisans eğitimi almanın dışında stajyer olmak yaygın olarak tercih edilir. Üst düzey şirketlerin birçoğu yıl içerisinde aktif olarak stajyer arayışındadır. İK sektöründe gelişmek ve ilerlemeye devam etmek için İngilizce dil yeterliliğini sağlamak da diğer adayların yanında fark yaratacaktır.

İnsan kaynakları departmanında çalışmak için Halkla İlişkiler, Sosyoloji, İletişim, Endüstri Mühendisliği ya da Pazarlama gibi bölümlerden mezun olmak da çoğu zaman başarılı sonuç verir. Bu bölümlerden mezun olan kişilerin işe alım oranının yüksek olmasındaki etken ise farklı sektör deneyimlerinin olmasından kaynaklanır. İnsan kaynakları alanında profesyonel çalışma geçmişinin dışında referansların da oldukça etkili olduğunu söylemek mümkündür.

Sonuç

Bu yazıda insan kaynakları nedir sorusunu en temelden ele alıp ayrıntılı şekilde açıkladık. İnsan kaynakları, bir şirketin en değerli varlığı olarak kabul edilen insan gücünü yönetme ve geliştirme süreçlerinin tümünde merkezde yer alan departmandır. İK şirket çalışanlarının her birinin toplumsal, işlevsel, örgütsel ve kişisel hedeflerini başarıyla yerine getirmelerini sağlar. İK’nın temel görev tanımı şirket çalışanların sosyal ihtiyaçlarının ve haklarının eksiksiz şekilde karşılanması, şirketin işleyişinin sürdürülmesi, işe alım süreçlerinin düzenlenmesi ve düzenin sağlanmasıdır.

Birbirinden farklı yollarla insan kaynakları departmanında çalışmak mümkün olsa da departman genellikle İnsan Kaynakları Yönetimi mezunlarından oluşur. Farklı bölümlerden mezun olan kişiler zaman içerisinde farklı sektörlerde elde ettikleri tecrübeler sayesinde işe alım sürecinde fark yaratabilir. Şirketin başarısı için kritik rol oynayan insan kaynakları disiplinlerarası bir çalışma sistemine sahiptir.

Son olarak insan kaynakları haricinde yurt dışında çalışmak isteyenler için hazırladığımız Yurt Dışında Çalışmak İsteyenler İçin 2023 Kariyer Rehberi başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

İnsan Kaynakları ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular